رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در آیین گشایش همایش زبان و خط فارسی گفتاری با اشاره به اهداف این همایش اظهار کرد: فرهنگستان، دستور خط فارسی گفتاری را با مشارکت استادان و صاحبنظران تدوین خواهد کرد.
به گزارش روابط عمومی فرهنگستان، غلامعلی حداد عادل در این همایش که با حضور اعضای پیوسته و وابسته فرهنگستان، معاون امور رسانهای و تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس مرکز پاسداشت زبان و ادبیات فارسی صدا و سیما و جمعی از استادان، پژوهشگران، ویراستاران و مترجمان کشور در تالار دکتر شهیدی فرهنگستان برگزار شد، گفت: فرهنگستان زبان و ادب فارسی براساس مأموریت و وظائفی که بر عهده دارد و با توجه به نیازی که در جامعه احساس میشود، در نظر دارد دستور خط فارسی گفتاری را تدوین کند.
وی افزود: با جدیشدن اهمیت موضوع زبان و خط فارسی گفتاری، شورای فرهنگستان از مسئولان این نهاد خواست که موضوع را با جدیت پیگیری کند. بنابراین همایش با هدف بررسی علمی و کارشناسی موضوع گفتارنویسی برگزار میشود و اجرای آن در متن وظایف و مأموریتهای فرهنگستان قرار دارد. فرهنگستان با برگزاری این همایش دنبال پیدا کردن راه حلی است که فارسی گفتاری با بهرهگیری از آرای متخصصان، دارای قاعده و ضابطه شود. حداد عادل تأکید کرد: تفاوت میان معیار و گفتار واقعیتی طبیعی است و اختصاصی به زبان فارسی و روزگار ما هم ندارد. در روزگاران گذشته هم مردم عموماً بهگونهای از زبان حرف میزدهاند و بهگونهای دیگر از همان زبان مینوشتهاند.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: زبان گفتاری بر زبان نوشتاری قدمت دارد. خط، اختراع ثانویهای است که پس از زبان پدید آمدهاست. تنوع زبانها هم تابع تنوع جغرافیایی است. پس از اختراع خط، معیارسازی و استاندارسازی در زبان پدید آمدهاست و از تنوع گونهها کاسته شدهاست.
وی افزود: بهطور کلی الفبا برای بیان همه ظرفیتهای زبان کافی نیست. بهعبارت دیگر زبان فارسی گفتاری ویژگیهایی دارد که یا نمیشود آنها را در زبان مکتوب بیان کرد یا اگر بخواهیم بیاوریم با پیچیدگی مواجه میشویم. بنابراین زبان گفتاری ظرفیتها و انعطافهایی دارد که در زبان مکتوب جایی ندارد.
حداد عادل با اشاره به گسترش شهرنشینی و تنوع ارتباطات انسانی و اداری، تحولات فناورانه و گسترش سواد و مسائلی از این دست، تصریح کرد: امروز بر اثر همین مسائل، دیوار بین فارسی معیار و فارسی گفتاری فروریخته است و فارسی گفتاری و جنبههای بروز آن در گونههای ادبی، فضای مجازی، تبلیغات محیطی و مانند آن واقعیتی مسلم است .
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: در مسأله فارسی گفتاری که سابقهای چندین دههای در تاریخ معاصر ما دارد، برخی از استادان و ادیبان بهطور مطلق اعتنایی به نوشتن فارسی گفتاری نداشتهاند و در مقابل برخی نیز بر اهمیت توجه به آن تأکید کردهاند؛ ازجمله استاد ابوالحسن نجفی که نسبت به استفاده از فارسی گفتاری بهصورت مکتوب بسیار حساسیت داشت.
وی یادآور شد: امروز قابلیت نوشتن در رسانهها و شبکههای اجتماعی مبتنی بر فضای مجازی در اختیار همگان است و هر کسی با کمترین سواد میتواند سخن خود را از طریق ابزاری که در اختیار دارد، بنویسد و به مخاطب خود بفرستد و این سخنان هم عموماً به شیوه گفتاری نوشته میشوند. حداد عادل توضیح داد: فرهنگستان بر اساس همین دگرگونیهایی که پیش آمده خواست که موضوع زبان و خط فارسی گفتاری را به بحث بگذارد تا هم صاحبنظران، ادبیان، زبانشناسان، نویسندگان، مترجمان و ویراستان و هم مسئولان درباره این موضوع سخن بگویند تا با بهرهگیری از برآیند این سخنان بتوانیم مانند دستور خط فارسی که از تشتت در این زمینه تا حدود زیادی جلوگیری کرد، برای فارسی گفتاری هم دستور خطی تدوین و تصویب کنیم و حد و مرزی قائل شویم که از آمیختگی بیقاعده فارسی معیار و فارسی گفتاری در انواع نوشتار جلوگیری شود. و این همایش برای چنین نیاز و ضرورتی برگزار شدهاست.
در ادامه، محمد دبیرمقدم سخنان خود را با اشاره به اقداماتی که پرویز ناتلخانلری، صادق چوبک و صادق هدایت در سال ۱۳۲۴انجام دادند، آغاز کرد و گفت: بعد از گذشت ۸۰سال از آن زمان و پدید آمدن نیازهای جدید مانند زیرنویس فیلمها، شایسته است که فرهنگستان زبان فارسی با شیوه اعتدال خود بکوشد همانطور که شیوه خط معیار را مصوب کردهاست، دستور خط فارسی معیار را نیز مصوب کند.
رئیس همایش «زبان و خط فارسی گفتاری» با اعلام اینکه در این همایش ۲۵اثر عرضه و شیوهنامه و ضوابط مجله علمی و پژوهشی منتشر خواهد شد، ادامه داد: این همایش راهبرد استفاده از تجربههای پیشین و خرد جمعی امروز را در پیش گرفتهاست و در آن دانشگاهها و دستگاههای فرهنگی همکاری دارند.
شما چه نظری دارید؟